Juridisch

De deadline van de verplichte statutenwijziging gemist? Dit moet je doen!

Glenn Baeke

•

21 mars 2024

1 januari 2024 was niet alleen de start van het nieuwe jaar. Het was ook de eerste dag waarop de statuten van jouw Belgische onderneming in regel moesten zijn met het Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen. Haalde je deze deadline niet? Dan vertellen onze experts je graag wat de gevolgen hiervan zijn en hoe je hiermee aan de slag moet gaan.

Wat was de bedoeling?

Uiterlijk op 31 december 2023 moesten de statuten van alle Belgische vennootschappen, verenigingen en stichtingen aangepast zijn aan de bepalingen van het Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen (het WVV).

De nieuwe regels van het WVV zijn niet zomaar verplicht. Het brengt namelijk heel wat interessante mogelijkheden en fiscale opportuniteiten met zich mee. Maar toch hebben meer dan twee derde van de Belgische ondernemingen zich nog steeds niet in regel gesteld met deze verplichte aanpassing. En dat kan mogelijks enkele gevolgen hebben…

Bestuurdersaansprakelijkheid

Bestuurders zijn verantwoordelijk voor de tijdige aanpassing van de statuten aan de gewijzigde wetgeving. Kom je deze wettelijke verplichting niet na? Dan is dat, zoals elke overtreding van het WVV, een “fout” in hoofde van de bestuurders.

Op heden is er slechts één sanctie gekoppeld aan de miskenning van deze verplichting: de bestuurdersaansprakelijkheid. Dit betekent dat bestuurders persoonlijk én hoofdelijk aansprakelijk zijn voor alle schade als gevolg van het niet nakomen van deze verplichting.

De algemene beginselen van ons aansprakelijkheidsrecht vereisen (i) concrete schade, die (ii) in oorzakelijk verband staat met de begane fout van de bestuurders. De vraag die zich stelt is dan ook: “Welke schade kan een derde lijden doordat een onderneming haar statuten niet (tijdig) heeft aangepast?”

Bovendien moet deze schade in oorzakelijk verband staan tot de niet (tijdige) aanpassing van de statuten. Maar een praktisch voorbeeld bedenken blijkt een moeilijke denkoefening. De rechtsleer voorziet in de praktijk namelijk weinig aansprakelijkheidsdiscussies als je jouw statuten niet tijdig aanpast.

Verlies van erkenning

Heb je specifiek een landbouwvennootschap of een vennootschap met sociaal oogmerk? Dan heeft jouw vennootschap sinds 1 januari 2024 zelfs haar erkenning verloren indien de statuten niet werden aangepast. Daarbovenop ben je ook alle (fiscale) voordelen, die hieraan verbonden zijn, kwijt. Wil je graag jouw erkenning terugverdienen? Dan moet je de volledige administratieve erkenningsprocedure opnieuw doorlopen.

30 juni 2024: deadline voor regularisatie

Is jouw vennootschap één van onderstaande vennootschapsvormen? Dan heeft de wetgever deze op 1 januari 2024 automatisch omgezet in één van de huidige vennootschapsvormen die er het meeste bij aanleunt (CommV, VOF, BV, CV of NV).

De commanditaire vennootschap op aandelen (= NV met een enige bestuurder)
De coöperatieve vennootschap met onbeperkte aansprakelijkheid (= VOF)
De coöperatieve vennootschap met beperkte aansprakelijkheid (= BV of CV afhankelijk van het feit of er al dan niet een “coöperatief gedachtengoed” aanwezig is)
Het economisch samenwerkingsverband (= VOF)
De landbouwvennootschap (= VOF of CommV afhankelijk van het feit of er al dan niet ‘stille vennoten’ aanwezig zijn; wijziging naar erkenning als landbouwvennootschap)
De beroepsvereniging (= VZW met erkenning als beroepsvereniging)

Maar ook na deze automatische omzetting, moet je nog altijd je statuten in lijn brengen met de nieuwe regelgeving. Zo moet het bestuursorgaan binnen een termijn van zes maanden, te rekenen vanaf 1 januari 2024, de (buitengewone) algemene vergadering bijeen roepen. Het agendapunt moet dan de aanpassing van de statuten aan de nieuwe rechtsvorm zijn.

In dat geval beschik je dus nog over een ultieme termijn tot 30 juni 2024 om je statuten te regulariseren.

Tijger zonder tanden.

Naar aanleiding van een parlementaire vraag antwoorde (toenmalig) minister van Justitie Van Quickenborne dat het risico op bestuurdersaansprakelijkheid in een zogenaamde éénpersoonsvennootschap – een vennootschap met één aandeelhouder die ook meteen de enige bestuurder is – eerder ‘theoretisch’ is.

Voor een contractspartij of derde die beweert schade te hebben geleden, zal de oorzaak vrijwel steeds elders te zoeken zijn dan in de niet tijdige aanpassing van de statuten. Om die reden wordt de door de wet opgelegde sanctie vaak een tijger zonder tanden genoemd.

Dat neemt niet weg dat bestuurders die de statuten van hun onderneming niet tijdig aanpassen zich mogelijks blootstellen aan persoonlijke risico’s:

Men is niet zeker dat er geen aansprakelijkheidsclaim hun richting uitkomt.
Los van het feit dat deze aansprakelijkheidsclaim gegrond is of niet, leidt een mogelijke gerechtelijke procedure tot kopzorgen en kosten.

En tenslotte: het naleven van een wettelijke verplichting getuigt van een goede burgerzin…

Ons advies – dat we in een eerder artikel ook al meegaven – om de verplichte statutenwijziging onverwijld in gang te zetten, blijft dus overeind. Want een voorzichtig bestuurder voorkomt deze onzekerheid en stelt tegelijkertijd zijn privébelangen veilig door de statuten aan te passen.

Kost of investering?

Bij PIA Group primeert een kwaliteitsvolle dienstverlening boven een quick fix. We gaan namelijk verder dan het aanreiken van een oplossing en gebruiken deze verplichte aanpassing van de statuten om mee te denken over de toekomst van jouw onderneming.

Enkele belangrijke punten om rekening mee te houden:

Mogelijks is jouw huidige ondernemingsstructuur niet meer aangepast aan de hedendaagse noden. Denk bijvoorbeeld aan een oude NV die omgevormd kan worden naar een BV;
De aanpassing zorgt misschien voor de ideale gelegenheid om bepaalde afspraken met medeaandeelhouders eindelijk eens op papier te zetten in een aandeelhoudersovereenkomst;
Terloops kan bekeken worden of de continuïteit van de onderneming verzekerd is mocht de bedrijfsleider uitvallen. Denk hierbij in het bijzonder aan een zorgvolmacht waarbij de wisselwerking met de statuten van groot belang is;
Misschien is het tijd om na te denken over de exit-strategie of een successieplanning ? Als men een schenking overweegt is het raadzaam om de regeling in de statuten over het vruchtgebruik op aandelen af te stemmen op de realiteit in de vennootschap (kapitaal, liquidatiereserves,…).

Laat het duidelijk zijn: de verplichte statutenwijziging moet niet als een onnodige kostenpost aanzien worden, maar wél als een verplicht reflectiemoment over de toekomst van jouw onderneming.

Heb je na het lezen van dit artikel nog vragen? Aarzel dan niet om contact op te nemen met een PIA-kantoor in jouw buurt. Wij helpen je graag verder.